Γράφει ο Μηνάς Εργαζάκης
ιατρός Αλλεργιολόγος
Ανωγείων 48, Ηράκλειο
Τ. 2810 251830 Μ. 6946 420702
ergazak@gmail.com
Χρυσός κανόνας: Αν δεν γνωρίζω τι περιέχει δεν το τρώω!
Τα αλλεργικά νοσήματα είναι οι δεύτερες σε συχνότητα παθήσεις της παιδικής ηλικίας, μετά τις λοιμώξεις. Η γνώση και η κατανόηση των συμπτωμάτων τους είναι ιδιαίτερα πολύτιμη. Βοηθά τον γονέα στην καλύτερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του παιδιού και τον εκπαιδευτικό στη σωστή καθοδήγηση, όταν τα συμπτώματα είναι «ενοχλητικά» και εμποδίζουν τη συγκέντρωση του μαθητή.
Οι αλλεργίες, δυστυχώς, δεν δημιουργούν μόνο ενοχλητικά συμπτώματα, αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις, οδηγούν σε καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή του παιδιού. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ο εκπαιδευτικός καλείται, όχι μόνο να αναγνωρίσει έγκαιρα την επικίνδυνη αντίδραση, αλλά και να δώσει τις πρώτες βοήθειες, καθώς συνήθως, δεν υπάρχει στα σχολεία της χώρα μας, ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό (νοσηλευτές) για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων.
Ποια παιδιά εμφανίζουν συχνότερα συμπτώματα αλλεργίας;
Παιδιά που οι γονείς, οι παππούδες ή τα αδέλφια τους πάσχουν από αλλεργίες, έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν. Εάν κι οι δύο γονείς πάσχουν από κάποιο αλλεργικό νόσημα όπως αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα, αλλεργικό βρογχικό άσθμα ή ατοπικό έκζεμα, το παιδί έχει τετραπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσει αλλεργία σε σχέση με το παιδί του οποίου οι γονείς δεν είναι αλλεργικοί. Εάν ο ένας γονέας έχει αλλεργίες το παιδί έχει διπλάσιες πιθανότητες να παρουσιάσει αλλεργική νόσο. Παιδιά που έχουν αλλεργία σε τροφές ή ατοπικό έκζεμα κατά τη βρεφική ή την πρώτη παιδική ηλικία είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργικό βρογχικό άσθμα αργότερα.
Για να εμφανίσει ένα παιδί αλλεργία δεν αρκεί μόνο το θετικό οικογενειακό ιστορικό (αλλεργία στην οικογένεια), αλλά πρέπει να βρεθεί στο κατάλληλο περιβάλλον και να εκτεθεί στις ουσίες (αλλεργιογόνα) που θα το κάνουν αλλεργικό. Για τον λόγο αυτό ένα παιδί με προδιάθεση να εμφανίσει αλλεργίες πρέπει να το προστατεύσουμε εφαρμόζοντας βασικούς κανόνες πρόληψης, όπως:
- Αποφυγή έκθεσης σε καπνό τσιγάρου κατά την εγκυμοσύνη και την πρώτη παιδική ηλικία.
- Αποφυγή εστιών υγρασίας και μυκήτων (μούχλα) στο σπίτι.
- Αποφυγή ατμοσφαιρικών ρύπων μέσα στο σπίτι (καπνός τσιγάρου, αποσμητικά κ.ά.).
- Θηλασμός για τουλάχιστον 4-6 μήνες.
- Σε παιδιά υψηλού κινδύνου για εκδήλωση αλλεργίας μειώνουμε την έκθεση σε αλλεργιογόνα που μπορεί να τα ευαισθητοποιήσουν όπως ακάρεα, μύκητες, κατσαρίδες, κ.ά.
- Εάν το παιδί έχει εκδηλώσει συμπτώματα αλλεργίας απαιτείται κατάλληλη αντιμετώπιση από ειδικό γιατρό.
- Θεραπεία ατοπικού εκζέματος σε βρέφη και παιδιά.
- Αποφυγή τροφών που προκαλούν αλλεργία.
- Ειδική θεραπεία αλλεργίας ανώτερου αναπνευστικού (ρινοεπιπεφυκίτιδα) ώστε να προλάβουμε την εκδήλωση άσθματος.
Σε παιδιά που έχουν ήδη ευαισθητοποιηθεί σε αλλεργιογόνα όπως ακάρεα, μύκητες, ζώα, κατσαρίδες περιορίζουμε την έκθεση, ώστε να αποφεύγονται οι εξάρσεις της νόσου.
Σωστή θεραπεία με στόχο την αλλεργική φλεγμονή.
Παιδιά που κινδυνεύουν να παρουσιάσουν απειλητική για τη ζωή αντίδραση (αλλεργικό shock) πρέπει να έχουν πάντα στο σπίτι και στο σχολείο φάρμακα αντιμετώπισης του επεισοδίου.
Είναι απαραίτητο να υπάρχουν και στο σχολείο γραπτές οδηγίες δράσης για την αντιμετώπιση του επεισοδίου.
Ποιες είναι οι συχνότερες μορφές αλλεργίας
Α. Αλλεργία του αναπνευστικού.
Β. Αλλεργικές εκδηλώσεις στο δέρμα.
Γ. Αλλεργία σε υμενόπτερα.
Δ. Αλλεργία σε τροφές.
Αλλεργία σε τροφές
Ένα ποσοστό 4 έως 8% των παιδιών σχολικής ηλικίας παρουσιάζουν αλλεργία σε τροφές και το 20% των αντιδράσεων αυτών συμβαίνουν στο σχολείο.
Γάλα, αυγό, σιτηρά, ξηροί καρποί, ψάρι και θαλασσινά είναι οι τροφές που προκαλούν συνήθως αλλεργία.
Το πρόβλημα είναι συχνότερο στους παιδικούς σταθμούς, καθώς στις μικρότερες ηλικίες οι τροφικές αλλεργίες είναι συχνότερες, τα παιδιά συχνά σιτίζονται στο σχολείο ενώ αδυνατούν να προστατεύσουν απόλυτα τον εαυτό τους. Οι γονείς καλό είναι να έχουν άμεσο έλεγχο του δεκατιανού και του γεύματος που θα δώσουν στο παιδί και να ενημερώνουν τους εκπαιδευτικούς για το πρόβλημα και τον τρόπο αντιμετώπισης πιθανού επεισοδίου.
Για τα μεγαλύτερα παιδιά σχολικής ηλικίας προστασία σημαίνει εκπαίδευση του παιδιού και της οικογένειας ώστε:
- Να κατανοήσει τη σοβαρότητα του προβλήματος.
- Να ενημερωθεί αναλυτικά για τις τροφές στις οποίες έχει αλλεργία.
- Να διαβάζει τα συστατικά στις ετικέτες όλων των έτοιμων τροφών.
- Να μην ανταλλάσσει και να μη μοιράζεται τρόφιμα με τους συμμαθητές.
- Να μην μαζεύει και να μην παίζει με υπολείμματα τροφών.
- Να πλένει πάντα τα χέρια του με σαπούνι, πριν και μετά το φαγητό.
- Να ετοιμάζεται από την οικογένεια φαγητό από το σπίτι και όταν αυτό δεν είναι δυνατόν, να καθορίζεται ακριβώς η σύσταση και το περιεχόμενο των τροφίμων που παρέχονται από τα σχολικά κυλικεία.
Εκπαιδεύστε το παιδί να ρυθμίζει μόνο του το πρόβλημα της αλλεργίας του, υποδεικνύοντάς του:
- Ασφαλείς, ύποπτες και απαγορευμένες τροφές.
- Τρόπους να αποφεύγει έκθεση σε ύποπτες τροφές.
- Συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης.
- Πως και πότε να ενημερώνει έναν ενήλικα ότι πιθανόν υπάρχει πρόβλημα αλλεργίας.
- Πως να διαβάζει τις ταμπέλες των τροφίμων (εάν η ηλικία το επιτρέπει).
Σε περίπτωση αντίδρασης, επανεξετάστε την τακτική και τις διαδικασίες με τον υπεύθυνο του σχολείου, τον γιατρό και το παιδί (εάν η ηλικία του το επιτρέπει).
