Γράφει ο Βασίλης Νικολάου
Στρατιωτικός Ιατρός | Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος
UEMS-EBEORL Fellow
Εξειδίκευση στην Αεροδιαστημική Ιατρική στην USAF
Τι είναι
Το ροχαλητό είναι η γνωστή σε όλους μας θορυβώδης αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Μπορεί να συνοδεύεται από δυσκολία στην αναπνοή με βαρύτητα που ποικίλει ανάλογα την περίπτωση. Αν η δυσκολία είναι αρκετά μεγάλη, σε βαθμό που να διαταράσσεται ή και να διακόπτεται ο φυσιολογικός αναπνευστικός κύκλος, έχουμε το Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας (ΣΑΥΑ).
Πώς εκδηλώνεται
Το ροχαλητό είναι η πιο προφανής εκδήλωσή του. Μπορεί να συμβαίνει ορισμένα μόνο ή και όλα τα βράδια. Επηρεάζεται από την κούραση και την κατάσταση της υγείας και μπορεί να αλλάζει ανάλογα με τη στάση του σώματος.
Η άπνοια είναι μια χαρακτηριστική παύση της αναπνοής, με διάρκεια τουλάχιστον 10 δευτερολέπτων, που ακολουθείται από μια αρκετά έντονη προσπάθεια εισπνοής που μπορεί ακόμη και να ξυπνήσει τον ασθενή.
Λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου και τις πολλές αφυπνίσεις, εμφανίζονται χαρακτηριστικά συμπτώματα στέρησης ύπνου: κούραση και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, πρωινός πονοκέφαλος, διαταραχές στη μνήμη και τη συγκέντρωση, κακή διάθεση-κοινωνική δυσλειτουργία.
Παράγοντες
Ο πιο βασικός παράγοντας είναι η παρουσία στενώσεων στον αεραγωγό, που σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των μυών κατά τον ύπνο, έχουν σαν αποτέλεσμα την πλήρη απόφραξη κατά την εισπνοή. Έχουμε έτσι την εκδήλωση άπνοιας, που στην περίπτωση αυτή χαρακτηρίζεται αποφρακτική. Συνηθισμένες αιτίες απόφραξης αποτελούν το στραβό διάφραγμα στη μύτη (σκολίωση ρινικού διαφράγματος), η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών, η διόγκωση και η χαλάρωση της μαλθακής υπερώας και της σταφυλής και η υπερτροφία των αμυγδαλών.
Σε άλλες περιπτώσεις όταν υπάρχει αδυναμία να δώσει ο εγκέφαλός μας εντολή για αναπνοή έχουμε την κεντρική άπνοια.
Άλλοι παράγοντες που συντελούν είναι η παχυσαρκία, ο κοντός λαιμός, ο υπογναθισμός και η έλλειψη άσκησης.
Επιπτώσεις
Το σύνδρομο υπνικής άπνοιας αποτελεί μιαν ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση για την υγεία μας. Οι άμεσες-προφανείς επιπτώσεις της κακής ποιότητας ύπνου που αναφέρθηκαν πιο πάνω επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την απόδοσή μας στις καθημερινές δραστηριότητες και υποβαθμίζουν την ποιότητα της ζωής. Μακροχρόνια μπορεί να εκδηλωθούν πιο σοβαρές δευτερογενείς διαταραχές, όπως αρτηριακή ή/και πνευμονική υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιακή ανεπάρκεια, μεταβολικό σύνδρομο κ.ά. Για τον λόγο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή του.
Διάγνωση
Για τη σωστή διάγνωση αρχικά είναι πολύ σημαντικό το ιστορικό. Ακολούθως, γίνεται μελέτη του ανώτερου αεραγωγού με ινοοπτική βιντεοενδοσκόπηση προκειμένου να διαπιστωθεί η παρουσία στενώσεων-απόφραξης και να προσδιορισθεί η δυνατότητα χειρουργικής αποκατάστασης. Για την πλήρη διερεύνηση της διαταραχής, απαιτείται ολοκληρωμένη μελέτη ύπνου με επιπλέον καρδιολογικές, πνευμονολογικές και αιματολογικές εξετάσεις και τέλος η πολυκαταγραφική εξέταση ύπνου σε ειδικό κέντρο. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να έχουμε όλες τις πληροφορίες για τη βαρύτητα του συνδρόμου, τις επιπτώσεις του στην υγεία και τις δυνατότητες αντιμετώπισής του.
Αντιμετώπιση
Για την αντιμετώπιση του συνδρόμου προτείνεται στον ασθενή μια σειρά από παρεμβάσεις, αναλόγως φυσικά των ευρημάτων των εξετάσεων.
Αρχικά προσπαθούμε με φυσικές μεθόδους να ελέγξουμε το σωματικό βάρος με διατροφή και άσκηση. Διορθώνουμε επίσης πιθανές επιπτώσεις του συνδρόμου όπως η υπέρταση και ο διαβήτης.
Εφ’ όσον από τον έλεγχο διαπιστωθούν επίπεδα στένωσης του αεραγωγού προχωρούμε σε χειρουργική διόρθωση αυτών. Η πλαστική του ρινικού διαφράγματος και η αμυγδαλεκτομή είναι επεμβάσεις που απαιτούν υποδομές χειρουργείου και γενική αναισθησία. Η καυτηρίαση των κάτω ρινικών κογχών και η πλαστική της σταφυλής μπορούν να γίνουν με ειδική συσκευή ραδιοσυχνοτήτων και τοπική αναισθησία σε επίπεδο Ιατρείου.
Τέλος, στις βαριές περιπτώσεις που δεν είναι δυνατή ή έχει αποτύχει η προσπάθεια διόρθωσης, γίνεται εφαρμογή αναπνευστικής συσκευής συνεχούς πίεσης (CPAP) για την αποκατάσταση της αναπνοής παθητικά.
—
Τον Δρ. Βασίλη Νικολάου μπορείτε να τον βρείτε στο ιατρείο του, στην Λεωφόρο Παπαναστασίου 123 στο Ηράκλειο Κρήτης ή να επικοινωνήσετε μαζί του στα τηλέφωνα 2810 327801, 6983 505314 & στο email airduffy115@yahoo.com.
